ONDERTUSSEN IN MANAGUAY: Eindejaar

Vreugdevuur in San Cristóbal, 31 december 2012

Ramira (17) rookt doodgemoedereerd een shaggie op het plein van San Cristóbal, een stadje in de Managuayaanse Andes. Vriendin María (18) veegt met anderen de restanten van het nieuwjaarsvuur bijeen. Elke keer als deze haar een nagloeiende stoelpoot of speelgoedbazooka toeslingert, duikt Ramira opzij. ‘Gevaarlijk? Welnee,’ lacht ze. ‘Iedereen heeft hier derdegraads brandwonden in januari.’

Jaarwisselingen in Managuay zijn berucht. Het patroon is dit: met Oud en Nieuw vallen honderden doden en gewonden, de politie blijft op haar post en in de ochtend verklaart de Staatsgezondheidsdienst dat alles rustig is verlopen. Zo ook dit jaar. De werkelijkheid is echter anders: metropool Mataquintos snoof tot het ochtendgloren, in het jungleachtige noorden slingerde men naakt aan lianen en op de pampa’s van het zuiden vonden weer de met drank overgoten lamarodeo’s plaats. En in de Andes, in het westen, streefde elk plaatsje naar het hoogste vreugdevuur. 

Dit jaar streek San Cristóbal met de eer: de vlammen reikten wel 21 meter hoog. Het resultaat van gemeenschapszin, stelt Geraldo Puños (59), een van de vegers op het plein. ‘Aan de brandstapel draagt iedereen zijn steentje bij,’ zegt hij. ‘Een oud kastje, een stoel.’ Zelfs de overheid deed mee: de Immigratiedienst doneerde zevenhonderd in beslag genomen panfluiten van illegale Bolivianen, en één beenprothese.

Het vreugdevuur is simpelweg een traditie in San Cristóbal. Na middernacht vormen de mannen uit het stadje een kring en dansen er zo dicht mogelijk tegenaan. Wie als eerste zijn snor schroeit, krijgt – behalve rode blaren in zijn gezicht – de unieke kans om de nacht door te brengen met een scholiere naar keuze.

Ramira lacht: afgelopen maandag was zij zo’n scholiere. ‘Ik wist van toeten noch blazen, ik vond er niks aan. Toen hij zijn vriendengroep ging halen, ben ik hem snel gepeerd!’
Noud Nijssen

Deze culturele reportage was eerder te lezen in de Volkskrant.

Werkgevers: ‘Werklozen gratis aan het werk’

De Managuayaanse economie

MATAQUINTOS – De voorzitter van de Managuayaanse werkgeversvereniging roept werklozen op om voor niets aan het werk te gaan. Hij noemt het ‘een voor twaalf voor de economie.’

De voorzitter, kolonel b.d. Bernardo Kensington, deed zijn uitspraken zondag op de politieke zender Corrupción 24. ‘De politiek moet bezuinigen, maar niet op de verkeerde manier door bijvoorbeeld bedrijven te belasten,’ stelde hij. Kensington wil dat werklozen gedwongen worden om gratis te werken. ‘Zo krijgen de arbeiders zelfrespect, en wij meer winst. Win-win,’ motiveerde hij zijn voorstel. ‘We moeten allemaal de broekriem aanhalen.’ Als tegenprestatie zal Kensington werkgevers aansporen om nog maar eens per maand te gaan golfen op overheidskosten. ‘En geloof me: dat hakt erin.’

Kensington vreest voor de kredietstatus van de Zuid-Amerikaanse bananenrepubliek als er niet ‘draconisch’ wordt hervormd. ‘We hebben een stabiele dictatuur, maar toch kan er onrust ontstaan op de financiële markten.’ Managuay kreeg in oktober vorig jaar van beoordelaar Moody’s de status ‘zeer meelijwekkend’. Dat was een onverwachte promotie: voorheen moest Managuay het doen met ‘uitermate deplorabel’.

Andere voorstellen van Kensington zijn een bevriezing van de salarissen, versoepeling van het ontslagrecht en meer betrokkenheid van militaire martelexperts bij arbeiders die te laat op het werk verschijnen, of daaraan denken.

Foto Lota del Horno

Rechter proces-Chodorkovski opgeleid in Managuay

Rechter Viktor Danilkin in zijn werkkamer

MOSKOU – Managuay traint internationale rechters. Opmerkelijk, voor een militaire dictatuur waar het woord voor ‘vonnis’ gelijkstaat aan dat voor ‘mening’.

Zo zou de Russische rechter Viktor Danilkin, die gisteren ex-oliebaron Michaïl Chodorkovski schuldig verklaarde in een dubieus proces, een tweejarige opleiding hebben gevolgd aan de Militaire Universiteit van Mataquintos (MUM). En dat was te zien, vindt de rector van de universiteit, kolonel Rodrigo Caballo: ‘Hoe Viktor opeens alle journalisten de rechtszaal uit stuurde! In de Sovjetunie zouden ze daar een reden voor hebben gegeven. Maar voorspelbaarheid, daar heeft een echte dictatuur een broertje dood aan!’

Canoli, wiens school goede banden heeft met onderwijsinstituten in Noord-Korea, Soedan en Iran, bespeurt een mondiale tendens naar ‘flexibele rechtspraak’. Nederland voorspelt hij een grote toekomst. ‘Dat showelement in uw systeem, met dat Wilders-proces en die advocaat die jonge tv-meisjes verleidt – dat kan nog iets worden!’

Vakantieboekspel: de twaalfde winnaar! (slot)

De Engelstalige filmposter van No habrá más penas ni olvido 

Aan alle mooie dingen komt een eind, en dat geldt ook voor het grote Het Grote Managuay-Vakantie-Doeboek-vakantieboekspel. Na een jaar ouderwetse online gezelligheid kwamen we in editie 12 tot de vraag: wat is de Managuayste film?
Ziehier: de Managuayste-film-top-10!

10. De verzamelde toespraken van Fidel Castro in 74.906 uur (1961, F. Castro)
9. Amores perros (2000, Alejandro González Iñárritu)
8. El laberinto del fauno (2006, Guillermo del Toro)
7. La muerte de un burócrata (1966, Tomás Gutiérrez Alea)
6. Kiss of the Spider Woman (1985, Hector Babenco)
5. Sexo con amor (2003, Boris Quercia)
4. Brazil (1985, Terry Gilliam), ingezonden door Alexander Beffers
3. Holland Doc: Paranoia Paraguay (2009, Rob Muntz), ingezonden door Martino van Amerongen
2. The Emperor’s New Groove (2000, Marc Dindal), ingezonden door Herman Roovers

En de winnaar is…
1. Funny Dirty Little War (1983, Héctor Olivera)!

De gelukkige is Eelco Ligtvoet, vinder van dit werkje, dat ook wel bekend staat onder de titel No habrá más penas ni olvido. Een film, zoals de heer Ligtvoet schrijft, ‘weliswaar uit het land van vijand Argentinië, maar wel een die speelt in de periode dat er veel diplomatiek verkeer moet zijn geweest tussen de twee staten. En de plot moet Managuayanen wel bekend voorkomen.’ Dat denken wij ook.

Eelco Ligtvoet, mail ons uw adres, en wij sturen u een aardigheidje. En na 17 mei een exemplaar van Het Grote Managuay-Vakantie-Doeboek!

N.B. Wij nodigen hierbij alle winnaars van het Vakantieboekspel uit om op de boekpresentatie van 17 mei a.s. hun exemplaar persoonlijk in ontvangst te komen nemen!

ONDERTUSSEN IN MANAGUAY: Eindexamens

Vroegtijdige schoolverlaters in Managuay

‘School?’ Vasco (16) uit La Libertina kijkt niet-begrijpend. Zijn geld verdient hij in de wapenhandel, niet met krijtborden. En voor zijn rijbewijs heeft hij geen lessen gevolgd – dat kocht zijn vader voor hem. Dan begint het te dagen. ‘Ja,’ grijnst hij. ‘Dat je achterin de klas bezig bent, terwijl iemand met een bril je huiswerk maakt.’

School en seks: voor Managuayanen zijn beide onlosmakelijk met elkaar verbonden. Hoewel middelbare scholieren vandaag horen of ze – net als in Nederland – hun eindexamen hebben gehaald, zijn velen al lang vertrokken naar een baantje in de prostitutie, de vrouwenhandel of een semi-legale onderneming als die van Vasco’s beschermheer. De ambitieuze scholieren die overblijven, worden ‘Vargas Llosa’s’ genoemd, naar de Peruaanse Nobelprijswinnaar voor de Literatuur. En dat is geen compliment.

Schoolpersoneel worstelt dezer dagen dan ook niet met eindexamens, maar met tienerzwangerschappen. ‘Het is de tijd van het eindejaarskamp,’ legt directeur Ferdi Mando Kotulek van de Desi Bouterse-school in Mataquintos uit. ‘Dat vraagt om veel geregel. Immers, wat als al die zwangere meisjes onderweg bevallen?’ Er gaat dan ook standaard een verloskundige mee in de bus. ‘Ook wij vonden dat ooit overdreven,’ zegt Kotulek. ‘Maar de schoonmaakkosten werden gewoon te hoog.’

Kotulek is een schooldirecteur die, als het moet, een helpende hand uitsteekt. ‘In Plopsaland San Luís heb ik vorig jaar december nog een leerlinge helpen bevallen,’ vertelt hij trots. ‘En in Tikibad Mataquintos deed ik ooit eens een keizersnee. Mijn zakmes was hartstikke roestig na afloop, maar de moeder kon tenminste haar zwemdiploma afmaken.’

In het lamaburgerrestaurant reageert een groepje scholieren lacherig op de vraag of ze hun eindexamen hebben gehaald. ‘Natuurlijk,’ zegt een van hen. Hoe? ‘Mijn moeder is met de conciërge naar bed geweest.’ Dan, serieuzer: ‘En mijn moeder is echt heel lekker.’
Roger Abrahams

Foto Persbureau Managuay

Deze culturele reportage was eerder te lezen in de Volkskrant.

Willem-Alexander krijgt oranje naaktslak cadeau

De oranje naaktslak

MATAQUINTOS – Willem-Alexander en Máxima krijgen morgen bij hun troonsbestijging een oranje naaktslak cadeau. Het geschenk maakt deel uit van een ‘oranje pretpakket’ van de regering van Managuay.

Dat heeft de Managuayaanse minister van Buitenlandse Zaken, generaal Arnoldo Pelotón, zondag bekend gemaakt. De militaire junta van het Zuid-Amerikaanse land wil ‘op ludieke, Hollandse wijze’ het nieuwe koningskoppel eren met een verzameling oranje gekleurde dieren van eigen bodem. Behalve een naaktslak zit er ook een kraaghagedis, een axolotl en een mandarijnkikker in het pakket. Over die laatste soort, een Chlamydosaurus kingii, permitteerde de minister zich een grapje. ‘De naam mag dan wel lijken op chlamydia, maar het diertje ziet er heel anders uit.’ Serieuzer: ‘Ik kan het weten.’

Er is één dier dat het geschenk niet heeft gehaald: een oranje lama. ‘We hebben er een in die kleur laten overspuiten, maar dat vonden we toch niet zo mooi,’ zei Pelotón. ‘Dus dat idee hebben we afgeschoten. En die lama trouwens ook.’

De vier overgebleven beesten in het ‘pretpakket’ staan overigens allemaal als bedreigde diersoort geclassificeerd. Pelotón verwacht dat omkoping bij de verschillende douanes extra tijd in beslag zal nemen, maar denkt toch dat het geschenk in de loop van deze week bij koning Willem-Alexander arriveert. ‘De schoenendoos is woensdag al op de post gedaan, dus dat moet lukken.’

De dieren in het ‘oranje pretpakket’ uit Managuay:

De kraaghagedis

De axolotl
De mandarijnkikker
De oranje lama (afgeschoten)

Couleur locale: De Haaienbus

De Haaienbus rijdt door Roipoipú

Amnesty International en Human Rights Watch hebben keer op keer kritiek op Managuay: de dictatuur communiceert niet met burgers, ze is niet transparant in haar handelen, ze executeert dissidenten zonder vorm van proces. In 2007 pareerde de regering-Jamón al deze kritiekpunten tegelijk met een nieuwe vorm van gevangenentransport: de Haaienbus.

Uit de brochure: ‘Ten eerste weet de arrestant direct waar hij aan toe is. Ten tweede kunnen zijn stadgenoten zien hoeveel vrienden ze gaan verliezen. Ten derde fungeert de bus als rijdende rechtbank. Immers, de buschauffeur is óók snelrechter en heeft de verplichting het doodvonnis af te ronden voordat hij bij de rechtbank arriveert. Dat wil zeggen: het bassin hongerige haaien van de plaatselijke dierentuin. Kortom: de Haaienbus is win-win-win!’

Foto Rogelio de la Sierra

‘Jansen Steur aan het werk in Zuid-Amerika’

Patiënten in het A La Buena De Dios-ziekenhuis
staan in de rij voor het ziekenhuistoilet

LA LIBERTINA – De omstreden neuroloog Ernst Jansen Steur gaat ‘op zeer korte termijn’ aan de slag in het Zuid-Amerikaanse Managuay. Dat zegt een toekomstige collega van hem, die anoniem wil blijven.

De man, een oorarts in ziekenhuis A La Buena De Dios in de stad La Libertina, acht de kans ‘zeer groot’ dat Jansen Steur wordt aangenomen. Jansen Steur werd afgelopen zaterdag ontslagen door een kliniek in het Duitse Heilbronn, toen onder meer uitkwam dat hij in Nederland wordt verdacht van verslaving, het gebruik van cannabis en het vervalsen van recepturen. De oorarts: ‘Als hij dat allemaal onder werktijd heeft gedaan, nemen ze hem zeker aan. Zo’n multitasker is goud waard.’

Jansen Steur is sinds zijn ontslag in Duitsland spoorloos. Het is niet duidelijk of hij al eerder contact had met het A La Buena De Dios-ziekenhuis. Het ziekenhuis staat bekend om zijn toppositie in verschillende Managuayaanse kwaliteitsonderzoeken, bijvoorbeeld op het gebied van parkeerruimte voor medisch personeel (2010) en de aanwezigheid van gegratineerde burrito’s in het ziekenhuisrestaurant (2011). Wel adviseert een rapport uit 2012 om zo snel mogelijk rookruimtes te creëren in de operatiezalen, ‘want de compensatie van in patiënten zoekgeraakte peuken drukt zwaar op de begroting.’

Het A La Buena De Dios-ziekenhuis wilde niet reageren. Maar we hebben het ook niet gevraagd.

10-0 nederlaag leidt tot rellen

Een fan van Los Armadillos bespeelt een wedstrijdtuba in het clubmuseum

SAN LUÍS – Een historische nederlaag van het dweilorkest van San Luís heeft gisteren tot onlusten geleid in de stad.

Los Armadillos (de gordeldieren) uit San Luís verloren met maar liefst 10-0 van Las Chinchillas (de boomkonijnen) uit Cartagena. Dit leidde tot tumult buiten het stadion, waar fans van Los Armadillos met koperen instrumenten begonnen te gooien. Een 29-jarige man overleed door een klap met een contrabastrombone, zeven anderen raakten zwaargewond door onder meer een tuba en enkele kornetten.

Los Armadillos spelen yolki-polki, een typisch Managuayaanse sport waarbij twee dweilorkesten op een speelveld – al musicerende – terrein moeten veroveren. Wie een compleet refrein uitspeelt op de helft van de ander, verdient een punt. Slaan is toegestaan, en veel yolki-polki-orkesten hanteren dan ook instrumenten van zwaar koper.

Het eens zo succesvolle dweilorkest Los Armadillos is al jaren in verval, maar was in de jaren 70 nog de eerste winnaar van het Concurso del Húmpa.

ONDERTUSSEN IN MANAGUAY: Welnes Resort Pinochet

Welnes Resort Pinochet

‘Spring maar Sven, het is in orde.’ De Zweedse toerist, geheel ingepakt in huishoudfolie, kijkt bedenkelijk naar het groene, olieachtige water onder de pier. Zijn schoonheidsspecialiste geeft hem een zetje. ‘Goed zo, Sven!’ Terwijl Sven proestend boven water komt, beent ze weg. ‘Even het ontsmettingsmiddel halen.’

Het toerisme in Managuay staat nog in de kinderschoenen, maar daar komt rap verandering in. De militaire junta ontplooit tal van initiatieven om het land aantrekkelijk te maken voor buitenlanders – zonder fouten uit het verleden te herhalen. In 2010 prees ze de door aardwarmte verhitte baden van Benquibenqui nog aan als ‘een begrip’, maar vergat dat de reden daarvoor de verstikkende fosforlucht was en het feit dat de temperatuur van de modder er nooit beneden het kookpunt komt. Niet voor niets betekent ‘benquibenqui’ in de taal van de Manca-indianen zowel ‘nee’, ‘aaarghh’ als ‘red me uit deze brandende hel’.

Tegenwoordig zet het ministerie van Toerisme in op luxe, zoals de kuuroorden Welnes Resort Pinochet (sic, waar de Zweedse Sven logeert), Welnes Resort Videla en Welnes Resort Stroessner. Dat deze resorts aan een meer liggen dat in de volksmond Lago Petróleo heet omdat de Managuayaanse petrochemische industrie er haar afvalstoffen loost, buigt de junta knap om tot een kracht. De folder – ‘¡ALL INCLUSIVO!’ – rept van een week lang baden in etherische aardoliën, daarna verplicht ontslakken en tussendoor excursies als ‘Onveilige industriële architectuur uit de jaren 60’. Wordt het een succes, dan overweegt de junta om heel Managuay voor een all inclusive-prijs aan te bieden.

Sven is weer uit het water. Terwijl zijn begeleidster de rode vlekken bedekt, vraagt ze: ‘Kom je mee? Ayurveda begint met een lezing uit het boek Heroïsche Geschiedenissen van het Managuayaanse Volk van generaal Jamón!’ Sven sjokt gewillig mee. Nog vijf dagen vakantie te gaan.
Noud Nijssen

Foto Maria Luísa Corazón del Ángel

Deze culturele reportage was eerder te lezen in de Volkskrant.

Nederlandse renners naar Ronde van Managuay

Beeld uit de Amstel Gold Race

MAASTRICHT – Twee Limburgse broers gaan deelnemen aan de Ronde van Managuay. Ze komen uit voor het Russische Team Kalasjnikov.

De tweelingbroers, Étienne en Gérard Vaessen uit Simpelveld, zijn de enige Nederlandse deelnemers aan La Ronda, die aanstaande zaterdag van start gaat. Opvallend: ze hebben geen enkele ervaring op de wielrenfiets. ‘Ons pap is gek op wielrennen, én geweren,’ legt Étienne (23) uit. ‘Bij het Oud-Limburgs Schuttersfeest doet hij ook altijd mee.’ ‘Met een zelfgebouwde kalasjnikov,’ vult Gérard (23) aan.

Een bezichtiging van de kalasjnikovfabriek in Izjevsk in Rusland vorige zomer leidde tot een ontmoeting met de directeur, die ook al wielerfanaat bleek. Al snel was het beklonken: de zoons Vaessen zouden gaan fietsen in een kalasjnikov-team. Ze zijn onmiddellijk in trainingskamp gegaan. Affiniteit met de wielersport hebben ze zeker, meent Étienne. ‘We wonnen vroeger wel eens wat in de Amstel Gold Race.’ Gérard corrigeert: ‘Bij de kleurplatenwedstrijd.’

La Ronda de Managuay wordt dit jaar voor het eerst georganiseerd. Voorheen gold als de Ronde van Managuay Alfonso Hatzke Gutiérrez, een 165 kilo zware liefhebber van shoarmataco’s uit het stadje Pernilos.