Cultuur: De taal

De officiële taal van Managuay is Spaans. Ook de Manca-indianen uit het binnenland, die een eigen taal kennen, spreken het vrijwel allemaal. Hier volgen een paar zinnen Spaans die van pas komen in alledaagse conversatie:

Ja/ nee. Si/ no.
Hoeveel kost dat? Cuánto cuesta?
Wat zegt u? È?!
Waar is mijn horloge/ koffer/ vrouw gebleven? Dónde está mi reloj/ maleta/ esposa?
Nee, ik ga niet mee met u, meneer. No, no le acompaño, señor.
Hoe laat begint de staatsgreep? A qué hora impieza el golpe de Estado?
Hoe lang blijven die larven onder mijn huid? Cuánto tiempo se quedarán bajo mi piel esas larvas?
Dit is de grootste kakkerlak die ik ooit gezien heb. Nunca ví una cucaracha tan grande.

Tequila: minder is meer!


Denkt u ook wel eens: had ik die laatste slok maar niet genomen? Haal dan die petfles tequila van uw nachtkastje en probeer wat minder te drinken!

Er zijn verscheidene, simpele manieren om uw alcoholgebruik terug te dringen:

  1. Gebruik eens een limonadeglas (0,3 l)
  2. Begin eens wat later in de ochtend met drinken
  3. Grijp niet elke gelegenheid aan om te drinken, maar drink alleen bij verjaardagen, naamdagen, trouwerijen, verlovingen, echtscheidingen, zon- en feestdagen, vrijdagochtendborrels, voor de mis, na de mis, bij het stelen van een lama, moederdag, vaderdag, Valentijnsdag, de dag van de beschermheilige van uw stad, de dag erna, Buitenspeeldag, de Week van de Secretaresse en happy hours
Ook hoeven uw kinderen natuurlijk geen tequila te drinken tijdens het ontbijt. Probeer het eens met bier!
Dit bericht maakt onderdeel uit van de Postbus 43-campagne ‘Effectief alcohol drinken’ (mede mogelijk gemaakt door Licor 43)

Beroemde Managuayanen: Lil’ Carmen en 50 Peso


Ze wonen nog steeds in Andesdorpje La Mierda, want in hoofdstad Mataquintos kunnen ze de straat niet meer op. Sinds kleuterrappers 50 Peso (5) en zijn zusje Lil’ Carmen (4) in 2007 de tv-talentenjacht Ídolos wonnen, is heel Managuay in de ban van hits als ‘No estoy tu bitch, papá’ en ‘Puta madre, yo quiero usar (heroína)’. In hun gedrag doen de hiphoppers niet onder voor collega’s in de VS: 50 Peso hangt zichzelf vol met sieraden (van gestold lamadrek, dat wel) en Lil’ Carmen heeft voor haar ouders een lemen hut voor 50 personen laten aanstampen.

Toch Elfstedenrace, ondanks weersverwachting

Het parcours bij Alcazar: ‘nog iets te nat, maar bijna droog’

LA LIBERTINA – Tegen alle verwachtingen in gaat begin volgende week in Noord-Managuay de Elfstedenrace van start. De weersomstandigheden zijn er niet naar, ‘maar er is niets wat een smak geld niet kan regelen.’

Dat zei voorzitter Wílmer Wáffler van de vereniging De Noordelijke Elf Steden dinsdagavond tijdens een persconferentie. Mogelijk aast hij op subsidie om zwakke plekken op het parcours te repareren, maar waarschijnlijk wilde hij laten weten dat de organisatie open staat voor steekpenningen om de zeldzame autorally door de jungle toch te organiseren.

Sinds het invallen van de droogte in Noord-Managuay vorige week heerst in het land een ware Elfstedenkoorts. Praatprogramma’s op tv gaan alleen nog maar over de modder: zal die hard genoeg zijn om alle auto’s te dragen? Voormalige coureurs halen herinneringen op en maken zich zorgen over de drinkcapaciteiten van de jonge generatie, die tenslotte in elke stad op de route een voorgeschreven hoeveelheid gefermenteerde lamamelk moet drinken met een alcoholpercentage van tenminste 40%, het zogenoemde ‘pimpelen’.

Na het weekeinde zal blijken hoe diep de Managuayanen bereid zijn in de buidel te tasten voor een traditie die lijkt op sport, maar draait om motoren en drank. Heel diep, zo is de verwachting.

1861: Eppo Martinus Llull

Naar de Managuayaanse ondernemer Eppo Martinus Llull (1830–1899) – van Nederlandse afkomst, vandaar zijn naam – zijn meer straten genoemd dan deze, in de Catalaanse wijk van Mataquintos. Llull was de man die Managuay bijna eigenhandig industrialiseerde met zijn palm-, ethanol- en gordeldierverwerkende fabrieken op de zuidelijke pampa’s. Hij was ook de eerste Managuayaan met een heldere visie op arbeidsrechten: die vond hij bespottelijk. Van de 300.000 man die hij in 1861 in dienst had, op het hoogtepunt van zijn macht, was twee jaar later 60% overleden. Zijn commentaar: ‘Al werken hier vijf miljoen man, er is maar één Llull. En dat ben ik.’
Door zijn forse postuur werd Llull ook wel ‘De Dikke’ genoemd.

Verkoopt De Wever de Waalse Ardennen?

Kernproeven in de Waalse Ardennen?


BRUSSEL – N-VA-leider Bart De Wever bestudeert de mogelijke verkoop van de Waalse Ardennen aan Managuay. Dat heeft een hoge Managuayaanse regeringsfunctionaris verklaard.

De Wever werd met zijn Vlaams-nationalistische N-VA gisteren de grote winnaar van de Belgische verkiezingen. De N-VA streeft op termijn naar ontbinding van België. Een half uur na de eerste exit-poll ontving De Wever reeds een telefoontje van de Zuid-Amerikaanse banendictatuur Managuay, die geïnteresseerd is in aankoop van de Waalse Ardennen.

Volgens de Managuayaanse regeringsfunctionaris is Managuay naarstig op zoek naar geschikte terreinen ‘voor dagelijkse militaire oefeningen, zoals bivak, expeditietraining en kernproeven.’ Voor dat laatste zou De Wever urbane centra als Luik, Bergen en Namen ‘uitermate geschikt’ hebben genoemd.

ONDERTUSSEN IN MANAGUAY: Jungletocht

Opeens houdt junglegids Ramón zijn adem in. Langzaam brengt hij een vinger voor zijn lippen. ‘We zijn niet ver van de moerassen van Canádos,’ fluistert Ramón. ‘Een uniek ecosysteem: 3000 plantensoorten, 250 vogelsoorten, 350 vissoorten, 100 soorten zoogdieren, 60 soorten reptielen.’ Hij kijkt ons aan. ‘Kortom, een levensgrote delicatessenzaak.’ Met normale stem, wijzend op de ketel met de groene staarten over de rand: ‘Iemand nog leguanensoep?’

Een jungletrek in Managuay is een spannende aangelegenheid, maar vooral voor de dieren die zich langs de route ophouden. Elke gids is een slager. Letterlijk: de Managuayaanse Bond van Slagerbedrijven verplicht al zijn leden om twee weken per jaar door te brengen in het regenwoud van Noord-Managuay, ook wel ‘de Groene Keuken’ genoemd. Het is niet de enige beroepsgroep met een ontspannen houding ten opzichte van de jungle.

Neem de politiek: de moerassen van Canádos vormen niet alleen een uniek ecosysteem, maar ook een massagraf met de afgezonken lichamen van 300.000 politieke dissidenten. Of evenementenorganisaties: muziekfestival Misterioso vindt elk jaar plaats op de plek waar de oprichter, houthakker Carlos Llanos, voor het laatst aan het rooien is geweest. Ook leven in het oerwoud duizenden maoïstische rebellen, wier visie op het milieu nog het best blijkt uit een uitgelekt memo uit 2006, waarin ze de Drieklovendam in bevriende natie China omschreven als ‘de doodsteek voor de natuur, maar wel heel gaaf.’

Ramón weet hoe westerlingen hierover denken. ‘Jullie in Europa hebben makkelijk praten, maar ik hou van onze bedreigde diersoorten. Daarom eet ik ze zo graag op. ’ Hij haalt een apenkop uit zijn rugzak en begint te kauwen. Dan beginnen zijn ogen te twinkelen: hij heeft een goede grap bedacht. ‘Als je dieren zo belangrijk vindt, waarom richt je er dan geen politieke partij voor op?’ De hele groep barst in lachen uit.
Noud Nijssen

Deze culturele reportage was eerder te lezen in de Volkskrant.

Foto José el Rey

Lamabord (1)

De oorspronkelijke Spaanse versie van El juego de la oca

Het aloude spel ganzenbord is ook in de Andeslanden bekend. Alleen zijn daar de pionnen geen ganzen, maar lama’s. Deze wijziging voerde Umberto ‘Guapi’ Bantaro (regeerperiode: 1839-1841) in, een van de eerste dictators van Managuay na de onafhankelijkheid van Spanje. Voor Bantaro waren ganzen symbolen van ‘Europese homoseksualiteit’, en hij zocht naar een krachtiger, inheems wezen. ‘Zijn wij niet allen lama’s?’ vroeg hij zich af.

Overigens is deze wijziging in het ganzenbord de belangrijkste erfenis van Bantaro, samen met het vergroten van de standaardmaat voor tequilaflessen naar een hele liter en de verplichting voor prostituees om hun onderkantje na elke drie klanten te wassen met lamamelk.

Voor iedereen die de figuurzaagversie van Lamabord/ El juego de la llama heeft besteld, maar door de slechte drukkwaliteit de teksten niet kan lezen, publiceren wij ze hier.

6 – De brug
Langs de kant van de weg staat een panfluitgroep te spelen. Je rent ervandoor. Ga naar 12.

Politie te paard steeds jonger

V.l.n.r.: Marta, Pedro, Violeta en Jaime

SAN LUÍS – In San Luís in Managuay is vanochtend een nieuwe eenheid van de bereden politie gepresenteerd.

Het gaat om Marta (10), Pedro (9), Violeta (11) en Jaime (8). ‘Ze zijn jong, ambitieus en kennen het gevaar nog niet,’ aldus korpschef Ernesto Viscarra (42), die met pensioen gaat. ‘Mijn generatie hecht toch wat meer aan de mooie dingen in het bestaan, zoals levend thuiskomen.’

Als de vier over twee weken hun inwerkperiode achter de rug hebben en voor het eerst de sloppenwijken ingaan, stopt de begeleiding door Viscarra. ‘En blij toe. Je kunt wel worden neergeschoten daar.’

Beroemde Managuayanen: Lópi, de Koning van de Wind

Lópi na de uitreiking van zijn 25ste gouden plaat in 1987

Een laatste zucht en hij was niet meer. Bernaldo Sánchez Knetemann, alias Lópi, ‘de Koning van de Wind’, is vanochtend na een kort ziekbed overleden. Lópi groeide de afgelopen decennia uit tot een onwaarschijnlijke volksheld door het laten van winden tot kunst te verheffen. Hij is 79 jaar geworden.

El Rey Rectal, De Berdien Stenberg van de Korte Fluit, El Analísimo – de bijnamen waren talrijk. Lópi bracht het eenvoudige volksvermaak van zijn zuidelijke geboortegrond – scheten laten op de melodie van straatdeuntjes, oftewel petomanie – naar de podia van de grote theaters van Managuay. Scepsis wist hij te overwinnen door zijn charme, maar vooral door een meesterlijke beheersing van zijn anus te koppelen aan een absoluut gehoor.
De grote doorbraak volgde na een optreden in het Koninklijk Theater van Mataquintos in 1964, waar de toenmalige militaire junta aanwezig was. Lópi opende met de mars uit de Notenkraker-suite van Beethoven, waarna hij virtuoos de hymnes van alle negentien provincies van Managuay achter elkaar blies. Het leverde hem een onverwachte staande ovatie op van generaal Biftec (en een ernstige sluitspierblessure).
Chansonnière en amateur-petomaan Miercoles Sosa roemt Lópi’s missiewerk. ‘Vroeger was het laten van een scheet iets waar je je voor schaamde. Tegenwoordig is het een eerbaar beroep.’ Sosa is tevens jurylid van de petomanenjacht Trompeta.
De laatste jaren bracht Lópi, doof en incontinent, door in zijn villa op de pampa’s, slechts vergezeld van zijn jongste zoon en zijn persoonlijke kurkenmaker. Lópi overleed aan een darmontsteking.