Traditionele ‘Rede tot de Natie’ van Jamón


MATAQUINTOS – Generaal Jamón heeft om drie uur vannacht (Nederlandse tijd) zijn jaarlijkse Rede tot de Natie uitgesproken. Na afloop volgde de traditionele executie.

Jamón roemde het feit dat Managuay het vierde jaar van zijn militaire dictatuur ingaat. ‘Nog nooit was ons volk zo hoopvol, ordelijk en gedecimeerd,’ zei hij, en maakte een knik van dankbaarheid richting soldaten in het gelid. De toekomst gloort volgens Jamón met name in de technologische sector. Daarmee doelt hij vermoedelijk op de kaping, drie uur eerder, van een vrachtschip met 400.000 iPads door de Managuayaanse douane.
De executie was op aandringen van mensenrechtenorganisaties zo humaan mogelijk gehouden. Zeven misdadigers kregen daarom niet langzaam vloeibaar lood in hun keel gegoten, maar in één keer.
Jamón hield zijn toespraak gelijktijdig met Barack Obama’s State of the Union om zo kijkers bij zijn Amerikaanse collega weg te trekken. Dit is alleen gelukt bij de Managuayaanse diaspora. Die bestaat voornamelijk uit prostituees en heeft toch de hele dag de tv aan.

‘Geheime dienst maakt van sporters spionnen’

Vechthaan Juanito (r) aan de winnende hand, augustus 2011

MATAQUINTOS – De geheime dienst van Managuay wil topsporters inzetten als spionnen tijdens de grote evenementen van deze zomer, zoals het EK Voetbal.

Door Jens Mikkelsen

Dat zeggen welingelichte bronnen uit de Zuid-Amerikaanse dictatuur. Het plan, dat Misión Deportivo (Missie Sport) zou heten, behelst het omscholen van Managuayaanse topsporters tot spionnen à la James Bond. Critici wijzen op één crux in het verhaal: Managuay kent geen topsporters.

Wel beschikt het land over bekende atleten die elementaire spionnenfuncties op zich zouden kunnen nemen, zoals vreemde talen spreken (oud-voetballer Pedro Lázaro, was korte tijd trainer in Tsjetsjenië), kogels ontwijken (salsadanser Manuel Redondo) en bijten (vechthaan Juanito).

Wat de doelen zijn van Misión Deportivo is nog onduidelijk. Waarschijnlijk wil de militaire junta nucleaire geheimen ontfutselen aan kernwapenlanden als de VS en Groot-Brittannië, bijvoorbeeld tijdens de Olympische Spelen. Het is echter ook mogelijk dat Managuay op zoek is naar andere vaardigheden waarover het land graag zou beschikken, zoals een recept voor guacamole met koriander die niet naar zeep smaakt, of hoe je een sportmassage geeft zonder happy ending.

Mad men-acteur kon Emmy laten omsmelten

Jon Hamm als Don Draper in Mad men

LOS ANGELES – Acteur Jon Hamm is gisteravond in Los Angeles benaderd door een man die zijn Emmy Award wilde omsmelten.

Hamm, die genomineerd was voor een Emmy in de categorie Beste Acteur in een dramaserie, werd kort voor de officiële uitreiking in Los Angeles benaderd. Hamm: ‘Opeens stapte iemand met een Zuid-Amerikaans uiterlijk op me af en stelde zich voor als Pedro. Hij zei: “Als je dat beeld wint, kan ik het voor je omsmelten tot een gouden tand. Of een enkelbandje, voor je chick. Jullie reclamemensen zijn toch zo hip en modern?”’ Hamm was genomineerd voor zijn rol als Don Draper in de dramaserie Mad men, die speelt in de New Yorkse reclamewereld van de jaren 60. Hij kreeg de prijs overigens niet.

Managuay-kenners vermoeden dat Hamm is benaderd door Rodrigo Malfalfa, een Managuayaanse oplichter die constant in geldnood zit. Het incident illustreert volgens hen dat voor veel inwoners van het Zuid-Amerikaanse land, dat in bepaalde opzichten stevig in de jaren 70 is blijven hangen, zelfs het New York van de jaren 60 nog hip en modern lijkt.

ONDERTUSSEN IN MANAGUAY: Muziekrecensies

De Nederlands-Managuayaanse volkszanger
Cor Favor brengt wéér een plaat uit

Uit het illegale Managuayaanse muziekblad Oreja: recensies van nieuwe platen!

Las Rosas del Brezal – ¡Qué país! *
Las Rosas del Brezal wordt vaak collaboratie met de militaire junta verweten. En oké, tijdens de launch party in het parlement loofden politici het rebelse gehalte van de punkband, maar zijn de liedjes ook slecht? Antwoord: ja. ‘De Pampabrigade’ (‘Wij eten gras en gordeldier/ was onze generaal maar hier’) is qua melodie nog te hebben, maar ‘Het stinkt hier… naar ambitie’ en de hit ‘De junta is best oké’ zijn ronduit onuitstaanbaar.

Los Managuayos – Flauta de Pan XIX ***
Hoera, de nieuwe Los Managuayos! De panfluitprinsen hebben schijt aan conventies, en daarom klinkt deze editie van Flauta de Pan weer precies zoals de vorige achttien. Never change a winning team, want er zijn maar weinig muzikanten die je zowel in de jungle als in de Andes het gevoel kunnen geven dat je in een lift staat.

Cor Favor – Un aguardiente *
De zanger met de lolligste artiestennaam sinds Tony Tortilla durft het aan om wéér een plaat af te scheiden. U kent het niveau van de Nederlander inmiddels, maar toch willen we even kwijt dat het titelnummer ‘Un aguardiente’ een vertaling is van een Nederlandse hit die ‘Pikketanussie’ heet. Een snelle blik in het woordenboek leert dat pik ‘penis’ betekent en anussie… afijn.

Cuarteto Chico Malsueño – Basilisco loco *****
Je onderscheiden binnen de Zuid-Amerikaanse jazztraditie is niet makkelijk, zeker niet als je optreedt met een groene basilisk aan een koordje. Chico Malsueño lukt het. Zijn opgewekte grooves, de episch opgebouwde postrock-crescendo’s en de onwijs te wauwe lyrics sleuren je mee in een bedwelmende trip waaruit je wakker wordt met slechts één doel: ook zo’n basilisk kopen – en wel nu.
Roger Abrahams

Foto Rogelio de la Sierra/ Guillermo del Barrio

Deze culturele reportage was eerder te lezen in de Volkskrant.

Generaal Jamón: ‘Mubarak geen kwade vent’

President Mubarak van Egypte

MATAQUINTOS – Generaal Jamón betreurt de benarde situatie waarin de de Egyptische president Mubarak verkeert. ‘Dertig jaar lang sloofde hij zich uit voor zichzelf, zijn familie en zijn vrienden. En dan dit.’

Het staatshoofd van Managuay is met name teleurgesteld over de weigerachtige opstelling van het Egyptische leger. ‘De officieren hebben gezegd dat ze niet met scherp op de demonstranten zullen schieten,’ aldus Jamón. ‘Als je als leider zoiets hoort, dan weet je: een Zwitserse nachtmerrie wordt werkelijkheid.’ De wekelijkse toespraak van generaal Jamón, gisteravond vanaf het balkon van zijn ambtswoning, kwam na vijf en een half uur verrassend snel tot een einde.

Mubarak, door generaal Jamón ‘geen kwade vent genoemd’, krijgt steeds meer bijval van zijn politieke vrienden. De Britse premier David Cameron noemde hem zondag nog ‘een vriend’. Kim Jong-Il van Noord-Korea stuurde eerder een bos rozen en een pluchen knuffelpanda.

Het is weer papajatijd


Managuaywatchers hadden het al in de gaten: in de vrolijkste bananendictatuur van Zuid-Amerika is het weer papajatijd. Dat heeft niets met het oogsten van fruit te maken – pas op, dat zou werken betekenen – maar alles met de afwezigheid van nieuws. Een soort komkommertijd dus. Waar komt de term ‘papajatijd’ eigenlijk vandaan?

Heinrich Descanso van het Overheidsinstituut voor Militaire en dus ook Volksgeschiedenis: ‘Daar is een leuke anecdote aan verbonden. Helaas zijn sommige onderdelen strikt geheim, maar het is toch de moeite waard. In 1892 stapte een generaal, laten we hem Benedicto noemen, in een bepaalde stad in dit land uit de trein. Hij was op weg naar een groot militair evenement dat buiten ieders weten plaatsvond in die stad. Maar op het moment dat Benedicto op het terrein aankwam, botste hij op een niet nader te noemen persona non grata, van een verboden organisatie die trouwens ook niet bestaat, maar als logo een papaja voert, waardoor een handgemeen ontstond dat uit uitmondde in een geheime revolutionaire beweging die ook een zekere politieke vertakking heeft gekend en sindsdien bewust uit de geschiedenisboekjes wordt gehouden.’

Weten we dat ook weer.

Duel lijsttrekkerschap Groenen: 1 dode

In de Calle San Hernando in San Luís heeft het winkelend publiek zich inmiddels uit de voeten gemaakt met de laatste bezittingen van Débil, die nog op de kar ligt (midden). 

SAN LUÍS – Het duel tussen Yolanda Zumo en Teófilo Débil om het lijsttrekkerschap van de Groenen is beslecht in het voordeel van de eerste. Débil haalde zijn pistool niet tijdig uit het holster.

Het tweegevecht vond woensdag plaats in een drukbezochte winkelstraat van San Luís, een stad op de pampa’s van Zuid-Managuay. Uitdager Débil werd verrast door Zumo, die hem neerschoot voordat de scheidsrechter het startsein had gegeven. Toch keurden de verzamelde toeschouwers de uitslag goed. 84% vond dat Zumo, ondanks haar vrouw-zijn, als ‘een echte leider’ uit het duel naar voren was gekomen. 12% vond Débil dood net zo sympathiek als levend. 4% dacht tijdens het duel aan seks.

De Groene Beweging, zoals de Groenen officieel heten, is hiermee klaar voor 12 september. Dan benoemt generaal Jamón de leden van het Managuayaanse parlement. Grote vraag is welke partijen zich daarna mogen bemoeien met de belangrijkste taak van de volksvertegenwoordiging: de organisatie van het parlementaire toeptoernooi.

ONDERTUSSEN IN MANAGUAY: Legermuseum

Pilar Hipopótamo (r), verdacht van
‘socialistisch terrorisme’.

Het is een bijna perfecte reeks: generaal Puzzo die tot minister wordt benoemd, generaal Puzzo die de kerncentrale van Jerónimos opent, en generaal Puzzo die in negen vuilniszakken wordt afgeleverd bij het Managuayaanse ministerie van Justitie. De ontbrekende, voorlaatste foto is net een week weg voor restauratie, maar gelukkig laat de titel van de expositie weinig te raden over: Drive-by shootings op staatsbevel, 1964–1971.

Drive-by shootings is een poging van het Legermuseum in Cabúm om actiever het publiek op te zoeken. Als uithangbord van de militaire junta geniet het onder Managuayanen weinig populariteit, niet in het minst vanwege zijn officiële, ietwat pompeuze naam: Museo Glorioso del Ejército y sus Guerras Gloriosas para la Gloria Superior de la Patria Gloriosa, oftewel Glorieus Museum van het Leger en zijn Glorieuze Oorlogen ter Meerdere Glorie van het Glorieuze Vaderland. De meeste bezoekers zijn buitenlanders op de vlucht voor de Zuid-Amerikaanse hitte buiten.

Toch is Drive-by shootings een gouden greep. Welk ander museum leent zich zo goed voor een sinister onderwerp als dit? Zodra je door de hoofdpoort loopt, over de met kinderkopjes geplaveide weg (échte kinderkopjes, van de Kinderdagverblijvenrevolte van ’98), zie je zeven donkergrijze loodsen oprijzen uit een dorre vlakte. Binnen voeren de prenten van het militaire fotografenkorps je mee naar het hart van de Managuayaanse politieke cultuur.

De minister van Sport, generaal Hipopótamo? Toch vermoord door vier langsrazende motorrijders in 1966 en niet, zoals destijds werd beweerd, door zijn vierjarige ‘socialistische dochter’ Pilar. Francisco Gil, hoofd van het Olympisch Comité in 1971? Op de foto steekt hij lachend zijn hand op naar het opengedraaide raampje van een zwarte Volvo, kennelijk naar een goede bekende. Een fractie van een seconde later zullen 39 kogels hem doorzeven.

Voor wie deze zwartgalligheid te veel wordt, is er altijd nog de permanente expositie over geschiedenis en cultuur. Wist u dat de witte cirkel van de Managuayaanse vlag, waarin de gouden lama staat afgebeeld, een klodder spuug symboliseert? Ga eens snel kijken dan.
Noud Nijssen

Deze culturele reportage was eerder in een aangepaste versie te lezen in de Volkskrant.

Foto Lota del Horno

Bekende Managuayanen: generaal Lope la Llama

Het bankbiljet met de beeltenis van generaal Lope la Llama

Op het biljet van 200.000 Managuayaanse peso staat een van de grootste krijgsheren van Zuid-Amerika afgebeeld: generaal Lope la Llama. La Llama (1840–1865) begon zijn carrière als rijdier in de Managuayaanse lamacavalerie, maar eindigde met de hoogste militaire rang. Hij verwierf zijn faam in de Slag bij de Stokerij in de Oorlog van de Vijf Papaja’s (1850-1852).

De bewuste stokerij stond in San Cristóbal in de Managuayaanse Andes, waar de divisie van Lope op 14 juli 1850 in een lastig parket was beland. Zijn berijder, generaal Don Manuel Terremoto, had het gebouw die nacht met veel pijn en moeite veroverd, maar was tegen het middaguur alweer omsingeld door 2000 vijandige manschappen uit Bolivia. Ze zaten als ratten in de val.

Tijdens koortsachtig overleg in het magazijn pleitte Terremoto opeens voor een charge. ‘De aanval is de beste verdediging!’ brulde hij. Twee lege rumflessen rinkelden tussen zijn voeten, maar niemand durfde hem tegen te spreken. Terwijl zijn mannen hun lama’s zadelden, sprong Terremoto al op Lope en stormde met getrokken sabel het postkantoor uit. Tenminste, dat was de bedoeling. Een golf van opspelend maagzuur verraste hem, en toen hij schreeuwend van de pijn zijn lichaam strekte, sloeg zijn hoofd tegen de stenen boog boven de deur. Hij viel morsdood op de grond.

Ondertussen sprintte Lope in zijn eentje naar buiten. Daar stuitte hij al na tien meter op drie Boliviaanse verkenners, die zich ervan wilden vergewissen dat Terremoto en zijn troepen zich daadwerkelijk schuilhielden in de stokerij. In een reflex lanceerde Lope een fluim, die zo dodelijk bleek dat alle drie de Bolivianen het loodje lieten. Hun landgenoten, die het schouwspel van een afstandje hadden gevolgd, sloegen onmiddellijk op de vlucht.

Lope werd na de Slag bij de Stokerij tot generaal bevorderd en diende tot aan zijn dood in 1873.
Sindsdien erft in Managuay het rijdier altijd de rang van zijn berijder, wat de prestaties van het Managuayaanse leger aanzienlijk verbeterde.

Foto Rogelio de la Sierra

Cultuur: De taal

De officiële taal van Managuay is Spaans. Ook de Manca-indianen uit het binnenland, die een eigen taal kennen, spreken het vrijwel allemaal. Hier volgen een paar zinnen Spaans die van pas komen in alledaagse conversatie:

Ja/ nee. Si/ no.
Hoeveel kost dat? Cuánto cuesta?
Wat zegt u? È?!
Waar is mijn horloge/ koffer/ vrouw gebleven? Dónde está mi reloj/ maleta/ esposa?
Nee, ik ga niet mee met u, meneer. No, no le acompaño, señor.
Hoe laat begint de staatsgreep? A qué hora impieza el golpe de Estado?
Hoe lang blijven die larven onder mijn huid? Cuánto tiempo se quedarán bajo mi piel esas larvas?
Dit is de grootste kakkerlak die ik ooit gezien heb. Nunca ví una cucaracha tan grande.