ONDERTUSSEN IN MANAGUAY: Eindejaar

Vreugdevuur in San Cristóbal, 31 december 2012

Ramira (17) rookt doodgemoedereerd een shaggie op het plein van San Cristóbal, een stadje in de Managuayaanse Andes. Vriendin María (18) veegt met anderen de restanten van het nieuwjaarsvuur bijeen. Elke keer als deze haar een nagloeiende stoelpoot of speelgoedbazooka toeslingert, duikt Ramira opzij. ‘Gevaarlijk? Welnee,’ lacht ze. ‘Iedereen heeft hier derdegraads brandwonden in januari.’

Jaarwisselingen in Managuay zijn berucht. Het patroon is dit: met Oud en Nieuw vallen honderden doden en gewonden, de politie blijft op haar post en in de ochtend verklaart de Staatsgezondheidsdienst dat alles rustig is verlopen. Zo ook dit jaar. De werkelijkheid is echter anders: metropool Mataquintos snoof tot het ochtendgloren, in het jungleachtige noorden slingerde men naakt aan lianen en op de pampa’s van het zuiden vonden weer de met drank overgoten lamarodeo’s plaats. En in de Andes, in het westen, streefde elk plaatsje naar het hoogste vreugdevuur. 

Dit jaar streek San Cristóbal met de eer: de vlammen reikten wel 21 meter hoog. Het resultaat van gemeenschapszin, stelt Geraldo Puños (59), een van de vegers op het plein. ‘Aan de brandstapel draagt iedereen zijn steentje bij,’ zegt hij. ‘Een oud kastje, een stoel.’ Zelfs de overheid deed mee: de Immigratiedienst doneerde zevenhonderd in beslag genomen panfluiten van illegale Bolivianen, en één beenprothese.

Het vreugdevuur is simpelweg een traditie in San Cristóbal. Na middernacht vormen de mannen uit het stadje een kring en dansen er zo dicht mogelijk tegenaan. Wie als eerste zijn snor schroeit, krijgt – behalve rode blaren in zijn gezicht – de unieke kans om de nacht door te brengen met een scholiere naar keuze.

Ramira lacht: afgelopen maandag was zij zo’n scholiere. ‘Ik wist van toeten noch blazen, ik vond er niks aan. Toen hij zijn vriendengroep ging halen, ben ik hem snel gepeerd!’
Noud Nijssen

Deze culturele reportage was eerder te lezen in de Volkskrant.

Hogere zorgpremie: het kan ook anders

Ziekenhuismedewerkers vieren het in leven blijven
van een patiënt na de operatie

Terwijl de achterban van de VVD protesteert tegen de hogere zorgpremie, kijken experts naar Managuay. Dat straatarme land in Zuid-Amerika lijkt een derde weg gevonden te hebben in de gezondheidszorg: zorgpremies afhankelijk van status, plus meer efficiëntie. Een interview vanuit ziekenhuis Buena Esperanza in Mataquintos.

Door Jens Mikkelsen

Dokter Nelson Maldonado, u bent hersenchirurg en u gaat straks een patiënt opereren. Hoeveel moet die persoon daarvoor betalen?
Niets.

Maar de gezondheidszorg in Managuay is toch niet gratis?
Nee, maar het is een kolonel. Als ik die laat betalen, komt hij volgende maand terug met een paar collega’s om mijn arm te amputeren. En da’s wel gratis.

Hoe zit het met gewone Managuayanen?
Die moeten vooraf betalen natuurlijk. Dat klinkt harder dan het is: we proberen in het ziekenhuis zo goedkoop mogelijk te werken. ‘Managuayaanse efficiëntie’ noemen we dat.

Wat is dat dan, Managuayaanse efficiëntie?
Gewoon, zuinig zijn. Gebruikte naalden even schoonpoetsen met een doekje, luiers uitspoelen onder de kraan. En deze week bijvoorbeeld is de babyafdeling onderbezet, én moeten we van de overheid tijdelijk radioactief afval opslaan. Nou, dan schuif je de wiegjes aan de kant en zet je een paar vaten uranium neer.

Maar dat is toch niet gezond?
Nee, maar wel handig. ’s Avonds gaan hier de lampen uit, maar als je een van die baby’s op je schouder zet, heb je geen zaklamp meer nodig.

Bent u eigenlijk wel geschikt voor dit beroep?
Sorry, ik moet nu naar de operatiekamer.

Veel succes.
Ach, ik geef toe: ik ben geen foutloze hersenchirurg. Maar mijn aderlatingen zijn fenomenaal.

Mislukte aanslag op vlucht naar Managuay


MATAQUINTOS – Een Soedanese man heeft gisteravond geprobeerd een bomaanslag te plegen tijdens een vlucht van Kopenhagen naar Mataquintos. Het incident vond plaats in een toestel van de Managuayaanse luchtvaartmaatschappij Air Burrito (foto: logo).

De 24-jarige Soedanees wilde vlak voor de landing explosief materiaal tot ontploffing brengen dat hij op zijn dijbeen had geplakt. Zijn medepassagiers, goeddeels vermoeide prostituees die na de klimaatconferentie van Kopenhagen naar huis terugkeerden, raakten echter alert op het moment dat de man zijn broek open ritste. De prostituee aan zijn rechterzijde spoot onmiddellijk pepperspray, waarop een steekvlam ontstond.
Hierdoor gewaarschuwd, sprong de Nederlandse expat Joris Scharinga (34) vanaf de andere zijde van de cabine direct over de stoelen naar de Soedanees. Hij kon hem echter niet meer bereiken omdat de overige prostituees uit het toestel zich hadden verzameld rond diens stoel, waar zij onderling ruzie stonden te maken, in de veronderstelling dat het een geïnteresseerde klant betrof.
Het is niet bekend of de Soedanees alleen handelde of in opdracht van een terroristische organisatie. Een van de prostituees verklaart te hebben gehoord dat de man zich herhaaldelijk richtte tot ‘elke Ada’. ‘Dat sloeg nergens op, want geen van ons heet zo,’ aldus de vrouw, die anoniem wil blijven.

Nieuws over wolf ‘bijna zeker’ komkommernieuws

Compositietekening van de wolf, op basis van getuigenverklaringen

SAN LUÍS – Het recente nieuws over een wolf die vorige week in het noordoosten van Managuay werd aangetroffen, is ‘voor 98 procent zeker’ te danken aan de komkommertijd.

Dat zeggen mediaspecialisten van de universiteit van San Luís, die de verslaggeving maandag hebben ontleed. Hoogleraar Leonardo Linares stelt op basis van uitgeknipte krantenberichten dat het ‘eigenlijk niet kan missen’ dat we hier met komkommernieuws te maken hebben. ‘De prominente plek op de voorpagina’s en in nieuwsbulletins, het opgewonden toontje, het feit dat een dier – normaliter iets voor kinderen – het onderwerp is, de nietszeggende inhoud door het constant herhalen van feiten in steeds wisselende bewoordingen: dit staaltje journalistiek moet haast wel betekenen dat we in de komkommertijd zijn beland.’

Het zou het eerste komkommernieuws zijn sinds vorig jaar zomer. Dat het in Managuay op dit moment winter is, doet daar niets aan af, aldus Linares. ‘En dat wolven op het zuidelijk halfrond niet zouden voorkomen, sterkt me juist in mijn mening.’

Verlaten kamp rebellen ontdekt

Borstbeeld van Che Guevara

LA LIBERTINA – Het leger van Managuay heeft een kampement ontdekt van rebellengroep De Oplichtende Pad. De legertop liep vertederd langs de barakken: enkele jaren geleden woonden zij hier nog.

Waar ooit de fabriek voor laarzenpoetsdoeken stond, bevindt zich nu een verlaten Che Guevara-borstbeeldenatelier. Het casino, de wietplantage en de vestiging van kippenvleugelketen El Pollo Loco staan er nog.

De maoïstische rebellen en het leger van Managuay jagen elkaar om de paar jaar van het regeringspluche. ‘Wat verkiezingen doen in het Westen, doen staatsgrepen in Managuay,’ zei VN-topman Ban Ki-moon vorig jaar schertsend. Dit kwam hem op een reprimande te staan van generaal Jamón, die niet geassocieerd wenst te worden met ‘buitenlandse vormen van democratie’.

Het Managuayaanse leger is bezig met een groot offensief tegen de rebellen. Daarbij maakt het intensief gebruik van chemische wapens, maar, volgens de minister van Economie en Mosterdgas: ‘Alleen de biologisch afbreekbare.’

Beroemde Managuayanen: Lil’ Carmen en 50 Peso


Ze wonen nog steeds in Andesdorpje La Mierda, want in hoofdstad Mataquintos kunnen ze de straat niet meer op. Sinds kleuterrappers 50 Peso (5) en zijn zusje Lil’ Carmen (4) in 2007 de tv-talentenjacht Ídolos wonnen, is heel Managuay in de ban van hits als ‘No estoy tu bitch, papá’ en ‘Puta madre, yo quiero usar (heroína)’. In hun gedrag doen de hiphoppers niet onder voor collega’s in de VS: 50 Peso hangt zichzelf vol met sieraden (van gestold lamadrek, dat wel) en Lil’ Carmen heeft voor haar ouders een lemen hut voor 50 personen laten aanstampen.

Amnestiewet: Desi Bouterse stijgt in achting

Archieffoto van Desi Bouterse, nu nog hoofdverdachte van de moorden
op oppositieleiders in december 1982 in Fort Zeelandia

PARAMARIBO – De omstreden amnestiewet van Desi Bouterse kan in Zuid-Amerika op instemming rekenen. In ieder geval in buurland en dictatuur Managuay.

Aurelio Beluga Lacroix, honorair consul van Managuay in Suriname, hoopt dat de wet vandaag wordt aangenomen door het parlement in Paramaribo. ‘Deze stap maakt eindelijk verzoening mogelijk tussen de voor- en tegenstanders van Bouterse,’ stelt hij. ‘En anders wel tussen de voorstanders onderling.’ Beluga Lacroix prijst de voortvarendheid van Bouterse. ‘Zijn tegenstanders klagen dat de regering zo traag werkt. Nu doet Bouterse eens iets snel, is het wéér niet goed.’

De consul hoopt dat de nieuwe wet, die moet voorkomen dat Bouterse vervolgd wordt voor de Decembermoorden van 1982, juridisch goed in elkaar zal steken. ‘Je ziet dat ze in sommige landen, Argentinië bijvoorbeeld, achteraf toch weer gaan morrelen aan hun amnestiewet. Zo heb je als dader nooit rust natuurlijk.’

Bij het aantreden van Bouterse als president van Suriname, in 2010, reageerde de Managuayaanse junta aanvankelijk schamper. Bouterse zou als drugsdealer maar onbetekenend zijn, en dat hij bij de Decembermoorden van 1982 slechts vijftien politieke tegenstanders uit de weg had geruimd, dwong ook al geen respect af. De amnestiewet lijkt echter een kentering teweeg te brengen. Honorair consul Beluga Lacroix: ‘Jarenlang leek het erop dat in Suriname een echte democratie vorm kreeg. Maar gelukkig koos het volk Bouterse tot president.’

Band weigert toegift, man gooit granaat

Niet de bewuste handgranaat uit het verhaal

SAN LUÍS – Een woedende toeschouwer heeft gisteren in een bar in San Luís een granaat gegooid naar enkele muzikanten toen zij weigerden om door te spelen.

De sfeer was al langer verziekt in bar El Perrito Mullido (Het Pluizige Hondje). Rond middernacht eisten vier agressieve bezoekers dat de band La Poderosa, die na zijn toegift aanstalten maakte om af te breken, zou doorspelen. La Poderosa gaf toe, maar stopte om drie uur ’s nachts. Daarop gooide een van de vier een handgranaat naar het podium, waarna de overige klanten in paniek naar buiten renden. Terwijl ze dat deden, werden twee bandleden doodgeschoten.

De politiecommissaris van San Luís ontkent stellig dat de vier ruziezoekers militairen waren. ‘Dat zij na het incident in een tank stapten en wegreden, zegt niets,’ aldus de beambte.

Speciale eenheid: de Varkenssnuitskunks

De Patagonische varkenssnuitskunk, symbool van de Managuayaanse elitetroepen

Het uitschakelen van Osama bin Laden door ‘special forces’ van de Navy Seals maakt nieuwsgierig naar de elitetroepen van Managuay. Over winderigheid, groepsknuppelen en de F-side van Feyenoord.

NAAM: Zoals in Navy Seals het woord ‘zeehonden’ zit, zo heeft ook Managuay zijn elite-eenheid naar een dier genoemd. De speciale commando’s van de militaire junta heten de Varkenssnuitskunks (Los Zorrinos).

OORSPRONG: De Varkenssnuitskunks werden in 1962 opgericht onder generaal Fabio Flabendas. De naam werd bedacht door zijn ondergeschikten. Niet om de vasthoudendheid te eren waarmee varkenssnuitskunks naar voedsel wroeten, maar vanwege de scherpe geur die hun anale klieren produceren (Flabendas leed aan ernstige winderigheid).

OPLEIDING: 60 procent van de militairen die de keiharde opleiding tot Varkenssnuitskunk volgen, haakt af. De militairen worden getraind in typisch Managuayaanse vechttechnieken als de-vijand-onder-tafel-drinken, met-zijn-twaalven-een-nietsvermoedende-burger-in-elkaar-knuppelen en met-een-tank-op-een-sloppenwijk-inrijden.

WERKWIJZE: De Varkenssnuitskunks opereren in principe in kleine, flexibele groepen die snel op terroristische bedreigingen kunnen reageren. Maar meestal zijn ze dronken.

EERDERE WAPENFEITEN: De Varkenssnuitskunks waren onder meer actief in voormalig Joegoslavië, Colombia en de F-side van Feyenoord. Volgens experts echter is ook de onverhoopte democratisering van het Zuid-Amerikaanse continent hun fout geweest.

Politie te paard steeds jonger

V.l.n.r.: Marta, Pedro, Violeta en Jaime

SAN LUÍS – In San Luís in Managuay is vanochtend een nieuwe eenheid van de bereden politie gepresenteerd.

Het gaat om Marta (10), Pedro (9), Violeta (11) en Jaime (8). ‘Ze zijn jong, ambitieus en kennen het gevaar nog niet,’ aldus korpschef Ernesto Viscarra (42), die met pensioen gaat. ‘Mijn generatie hecht toch wat meer aan de mooie dingen in het bestaan, zoals levend thuiskomen.’

Als de vier over twee weken hun inwerkperiode achter de rug hebben en voor het eerst de sloppenwijken ingaan, stopt de begeleiding door Viscarra. ‘En blij toe. Je kunt wel worden neergeschoten daar.’

Socialisten verwachten 50 zetels met behulp van steekpenningen

MATAQUINTOS – Een van de twee socialistische partijen van Managuay verwacht begin september 45 zetels in het parlement te behalen. Zelfs 50 zetels zijn mogelijk, ‘als we steekpenningen inzetten.’

Dat zegt partijvoorzitter Juan Marinos van de Ultrasocialisten, die nu 26 zetels bezetten in het Managuayaanse parlement. ‘Vijftig is heel veel, maar het is reëel. Ik heb dat met intimi van generaal Jamón besproken. Het schijnt dat hij voor een pallet tequila en een download van de nieuwste Angry Birds voor zijn iPhone behoorlijk ver wil gaan.’

Generaal Jamón is de leider van de militaire junta in het Zuid-Amerikaanse land. Bij de parlementsbenoemingen van 12 september buigt hij zich over de zetelverdeling. Om die reden dingen momenteel alle politieke facties – die het overigens stuk voor stuk eens zijn met Jamón – om zijn gunsten.

Marinos nam in 2010 afstand van de landelijke politiek vanwege gezondheidsproblemen. Hij vindt het heerlijk om het huidige succes vanaf de zijlijn mee te maken. Toch blijft het kriebelen. ‘Ik zou nog wel een hoge functie willen overwegen als we zoveel winst gaan boeken. De kans is wel heel klein, gezien mijn gezondheid, maar de socialistische traditie is in dat opzicht rijk: kijk maar naar Fidel Castro, Brezjnev en Stalin.’