 |
| De Zuidelijke Woestijn van Managuay |
‘Hier stond de tribune, volgens mij.’ Majoor Enrique de los Platos, mijn begeleider, spuugt in het zand. ‘Ik zou het kunnen navragen bij de Topografische Afdeling. Maar ja.’ Met toegeknepen ogen kijk ik naar de zon, die deze zanderige uithoek tot een oven maakt. Nikita Chroesjtsjov had het goed gezien.
De Zuidelijke Woestijn van Managuay was een halve eeuw geleden een brandpunt van de Koude Oorlog. Het maoïstische regime van Sergio ‘De Neushoornleguaan’ Susa had het gebied aangewezen als testlocatie voor een nieuwe, Russische kernkop: de AN602 of ‘Tsar Bomba’. Sovjetleider Chroestsjov gaf vanuit Moskou opdracht aan Managuayaanse ingenieurs om het model in elkaar te schroeven.
Zo kwam het dat op een ochtend in 1961 een Toepolev met de volledige Sovjettop in Mataquintos landde. Susa’s programma – een krampachtig ongedwongen receptie met tequila en gefrituurde chinchillaknoedels – werd door Chroesjtsjov genegeerd: hij wilde direct naar de woestijn. Drie uur later zat hij op een tribune bloednerveus te lonken naar de Tsar Bomba, even verderop in het zand. Een mannenstem begon af te tellen.
‘Diez… Nueve…’ Niemand voorzag wat zou gaan gebeuren. Niemand, behalve iedereen die wel eens een transistorradio made in Managuay had gekocht. ‘…Zero.’ Niets. Toen klonk een luid ‘pffrrrt’, dat een half uur aanhield. Daarna nestelde een koppel alpacalama’s zich in de bom. Chroesjtsjov gooide zwijgend zijn burrito in het zand en verliet de plek des onheils.
‘Is het nog goedgekomen?’ vraag ik aan majoor De los Platos. Deze haalt een mango uit zijn jaszak en neemt een hap. Met volle mond: ‘Als u meer wil weten, kan ik u begeleiden naar het Militaire Archief. Maar ja.’
Op 30 oktober 1961 brachten de Russen op Nova Zembla hun eigen model tot ontploffing. De Tsar Bomba veroorzaakte een explosie van vijftig megaton: de grootste die de mens ooit heeft teweeggebracht.
Foto Persbureau Managuay
Deze culturele reportage was eerder te lezen in de Volkskrant.