ONDERTUSSEN IN MANAGUAY: Sint-Cerberus

Kindertekening van Sint-Cerberus

Avond. De kachel zoemt, buiten bromt een lama. De zeven kinderen van Paco en Panchita slaken een gaap – en op dat moment knalt de deur open. ‘Vrolijk Sint-Cerberus!’ Een prikkende nevel vult de ruimte. Drie zwartgeverfde mannen stormen naar binnen en bekogelen met ontelbare harde brokken de kleintjes, die huilend en gillend het erf op stuiven. Dan sjokt een man met een rode mijter, rode poncho en een stok de kamer binnen. Oom Diego – want die is het – ploft neer in een fauteuil. ‘Zo. Nu eerst een tequila.’

De Managuayaanse Sinterklaas heet Sint-Cerberus en is een kindervriend op wie niet alle kleintjes zich verheugen. Met San Cerbero verkleden vaders en ooms zich als een christelijke heilige – of als diens hulpje Pedro el Negro – om hun kroost te verrassen. Aangezien het feest echter wordt gezien als een excuus om het collectief op een zuipen te zetten en de verrassing bestaat uit een wolk pepperspray en een spervuur van keiharde snoepjes (de cagarrutas), houdt menige Managuayaanse kleuter er een trauma aan over.

Vorig jaar werd in Mataquintos zelfs een opvanghuis geopend voor slachtoffertjes van de goedheiligman. De opening werd ontsierd door een menigte aangeschoten Sint-Cerberussen voor de ingang, die tientallen in brand gestoken kinderknuffels naar binnen probeerden te gooien en de Managuayaanse versie brulden van ‘Ach vaderlief, toe drink niet meer’.

Als alle kinderen weer rustig in bed liggen, schenken Paco en Panchita een borrel in. Ze bedanken oom Diego. Wat is eigenlijk de lol van het feest? Paco: ‘Degene die Sint-Cerberus speelt, heeft een goede tijd.’ Panchita lacht: ‘Maar die is dan ook dronken.’ Dus iedereen is opgelucht als Sint-Cerberus eind december weer vertrekt? ‘Jazeker,’ roept oom Diego vanuit zijn fauteuil. ‘Dan kunnen we die mormels tenminste weer zónder poespas de stuipen op het lijf jagen!’
Noud Nijssen

Foto Persbureau Managuay

Deze culturele reportage was eerder in afwijkende vorm te lezen in de Volkskrant.

Zwarte Piet: Schietschijf voor kinderen

Sinterklaas heet in Managuay Sint-Cerberus en zijn helper is Pedro el Negro. Het zijn kindervrienden in de zin dat ze snoep uitdelen, maar sadistische pestkoppen in de zin dat ze het met een gemiddelde snelheid van 90 km/u richting de schedeltjes mikken. En dan hebben we het over cagarrutas, zuurtjes zo hard als grind.

Wilt u ook een stukje Managuay in uw Sinterklaasfeest? Pak dan die zak met pepernoten, concentreer u op bovenstaande schietschijf en denk dat de roos het hoofd van uw vervelendste neefje is!

ONDERTUSSEN IN MANAGUAY: Cabaretfestival

Het Teatro Colón in San Luís

‘Kennen jullie dat?’ De cabaretier kijkt het publiek in. ‘Zat ik laatst op een tank, komt er een officier op me af. Zegt ie: “Het is groen, je mag er niet op zitten en het is géén tank.” Ik zeg: “Weet ik niet.” Hij pakt zijn Korobov TKB-022 volautomatisch, slaat me tegen de grond en brult: “Tóch een tank!”’

Rumoer. De man naast me slingert zijn glas caipirinha naar het podium. Laarzen, een stoel en zelfs een hagelschot ijsklontjes gaan door de lucht. Glunderend ontwijkt de cabaretier de projectielen: zijn grap valt duidelijk in de smaak.

Het Festival Cabaret de las Pampas is hét humorevenement van Managuay. Eens per jaar stroomt het Teatro Colón in San Luís vol voor zestig grappenmakers die strijden om de eer. Hun grootste hindernis is ongevraagde publieksparticipatie – hier in het cowboyachtige zuiden geeft men nu eenmaal graag zijn mening.

Vorig jaar maakte een nerveuze beginneling de zaal, bestaande uit Hubba Bubba smakkende gaucho’s, uit voor ‘kauwboys’. Hij bezweek aan interne bloedingen. Een The Matrix-parodiant had geluk en kwam er met slechts een geperforeerd oor vanaf. Inmiddels zeggen oud-winnaars als Sara Krosas (kapotte knieschijf), Juan Japo de los Walos (doorzeefde linkerschouder) en Frederico Jóven (betweterigheid van de volhardende soort): wie San Luís in één stuk verlaat, heeft er niet echt gestaan.

Tijd voor de laatste act. Het is het trio Raúl, Ramón y Ramona, dat vorig jaar nog wegens ‘subtiliteit’ werd afgewezen. Daar hebben ze van geleerd: Raúl draagt een gillende lesbienne op zijn schouder, Ramón een manke condor en Ramona draagt, getuige haar deinende borsten, helemaal niets. Onder luid gejoel schroeft ze de dop van een fles olijfolie en knipoogt naar de juryvoorzitter. Die steekt zijn duim omhoog. Eén finaleplek staat al vast.

Deze culturele reportage was eerder te lezen in de Volkskrant.

Intocht Sinterklaas ontaardt in bloedbad

Managuayaanse legersoldaten ‘lopen de wacht’, zaterdagochtend
(bron: Facebook)

LA LIBERTINA – De intocht van de Managuayaanse Sinterklaas ging afgelopen zaterdag gepaard met een bloedbad. En vielen 98 doden.

Terwijl de goedheiligman – in Managuay Sint-Cerberus geheten – in junglestad La Libertina verscheen aan honderden doodsbange kinderen, openden driehonderd kilometer verderop maoïstische rebellen het vuur op onoplettende troepen van het Managuayaanse leger. Er ontstond een gevecht dat tot middernacht duurde en het leven kostte aan zeker 72 manschappen, 16 rebellen en 1 toevallig passerende chihuahua. Wat het verband met Sint-Cerberus is, is overigens nog niet bekend.

De maoïstische rebellen houden zich schuil in het oerwoud van Noord-Managuay. Experts verwachten de komende tijd meer aanvallen, omdat in de recente geschiedenis van het Zuid-Amerikaanse land de rebellen en de generaals steeds om de zeven jaar de macht hebben gegrepen. De rebellen verdwenen in 2006 van het toneel. ‘Vanaf 2013 is het weer ónze beurt om de bevolking te onderdrukken,’ zo maakte rebellenleider Fernando Sapo afgelopen zomer nog zijn idealen duidelijk in een interview met dagblad El Tiempo.

Sinterklaasjournaal schokt met naakt en geweld

Een automonteur probeert Sint-Cerberus te helpen, maar maakt het voertuig stuk. De goedheiligman zelf is in deze scène even weg voor een borrel.

LA LIBERTINA – Het Managuayaanse Sinterklaasjournaal heeft gisteravond voor opschudding gezorgd door onaangekondigd beelden van naaktheid en geweld uit te zenden.

In de uitzending was te zien hoe de Managuayaanse Sinterklaas, Sint-Cerberus, zich in een compromitterende houding bevond met achtereenvolgens een automonteur, een toevallige passant en een alpacalama. De begeleidende tekst van presentatrice Donatela Cubo luidde: ‘De Toyota Landcruiser van Sint-Cerberus is opeens kapot gegaan. Hoe komt hij nu op tijd in Mataquintos? O, o, o, wat is de Sint boos.’

Ouders uit heel Managuay belden daarop kwaad met de staatszender Managuay Uno. Volgens een woordvoerder van de zender hadden de meesten vooraf op de hoogte willen zijn. ‘Met de beelden op zich hadden zij geen moeite, maar nu stonden velen nog in de kroeg en hebben daardoor de uitzending gemist. Dat is jammer natuurlijk.’

Sint-Cerberus of San Cerbero is een Managuayaans kinderfeest dat vergelijkbaar is met ons Sinterklaas. Het gaat er alleen iets gewelddadiger aan toe: de kleintjes worden verrast met pepperspray en een spervuur aan keiharde snoepjes, de traditionele cagarrutas.

ONDERTUSSEN IN MANAGUAY: De peso

Bankbiljet van 200.000 Managuayaanse peso

‘Verdomde daklozen.’ Prometeo Carolus staat bij een juten zak. ‘Hén moesten ze tegen de muur zetten, in plaats van dichters en falende voetbalspelers.’ De muntenhandelaar heeft het niet op de zwervers buiten zijn boetiek in het oude centrum van Mataquintos. Of ze op zijn collectie azen? Integendeel. Elke dag zet Carolus tien kilo aan peso’s buiten, maar de zak wordt enkel als toilet gebruikt.

Managuayanen houden niet van hun geld. Dat is niet gek: wat de overheid een ‘dynamische munt’ noemt, is een boterzacht stuk metaal waarvan de wisselkoers recent fluctueerde tussen de 0,00009 en 0,00001 voor 1 euro. En dat was alleen nog maar vorige week.

Toch moet de Managuayaanse peso een mondiale reservemunt worden. De minister van Financiën, generaal Diego Verbuto, stelt het op elke top van de G27 [de 27 kleinste economieën van de wereld, NN] weer voor. Immers, betoogt hij, kredietbeoordelaar Moody’s heeft in 2011 de kredietwaardigheid van Managuay verhoogd. Dat het een promotie betrof van de status ‘uitermate deplorabel’ naar ‘zeer meelijwekkend’, vertelt Verbuto er niet bij.

Wandelend langs de munten- en fruitverzameling in Carolus’ winkel – nog tot 1923 gold de mango als wettig betaalmiddel – valt me op hoe dun alle centjes zijn. ‘Waarvan zijn Managuayaanse peso’s gemaakt?’ vraag ik. Het antwoord: ‘Weggegooide bierblikjes.’ Als Carolus mijn verbaasde blik ziet, grinnikt hij. ‘Tranquilo, gringo. Het mogen ook geroofde peso’s uit Uruguay zijn.’

Tring! Een jonge vrouw stapt binnen met een dikke envelop. Of Carolus haar pesomunten aaneen wil slaan tot een grote, slappe plaat met papierachtige kwaliteiten. Carolus legt me uit: ‘Daar kan een heel gezin hier een week lang zijn billen mee afvegen.’ Hij rekent er een sigaar voor. ‘Een Havana.’ Met een knipoog: ‘Een mens moet ook léven.’
Noud Nijssen


Foto Rogelio de la Sierra

Deze culturele reportage was eerder te lezen in de Volkskrant.

Taal: El Dorado

Wegrestaurant El Dorado bij Picos Duros, Managuay

Wie zegt: ‘Ik ben bij El Dorado geweest,’ heeft doorgaans het legendarische opperhoofd van de Colombiaanse Muisca-indianen ontmoet die zich met goudstof bedekte, of is door de verdwenen stad vol rijkdommen gedwaald die de conquistadores ooit zochten.
In Managuay echter betekent het gewoon dat je weer eens bedorven lamaburger hebt gegeten en dus een pijnlijke nacht op het toilet hebt doorgebracht.

Foto Rogelio de la Sierra

ONDERTUSSEN IN MANAGUAY: Waterboardclub

Waterboardbondscoach Pepín Acosta

Voordat Mariana antwoord kan geven, kletst Pepín Acosta de washand op haar mond. Het water uit de tuinslang gutst over haar gezicht. Zodra ze begint te proesten, rukt Acosta de natte lap weg en brult: ‘Zeg op slet, waar heb je de poet verstopt?!’ Ze lachen. Mariana (14): ‘Pepín kan zó’n clown zijn.’

Waterboardclub Vikingo is toonaangevend in de wereld. Geen wonder – in Managuay geldt waterboarden, waarbij een liggend persoon water gegoten krijgt over een stuk stof op zijn gezicht, als een traditie. Ruim voor de ondervragingstechniek in een kwaad daglicht kwam te staan onder George W. Bush, leidde Vikingo al de crème de la crème van het mondiale schijnverdrinken op. Wat is het geheim?

‘Plezier,’ stelt Pepín Acosta (36). ‘Wat onze leden bindt is water, een washand en de hang naar spanning.’ Met maar liefst tien wereldtitels geldt de bondscoach en Vikingo-voorzitter als een meesterinterviewer. Voor de club zijn Acosta’s banden met de militaire junta onontbeerlijk: graag stelt het generaalsregime faciliteiten en gedetineerden ter beschikking aan trainende leden. Maar gaat Vikingo niet ten onder aan zijn eigen succes? Regelmatig vertrekken talenten naar het professionele circuit: de overheid. Acosta: ‘Daar zie ik geen kwaad in. Nieuwe aanwas komt wel, want onze training deugt. Een washand van gisteren gebruiken? Niks ervan, je pakt een schone. Lekt je tuinslang? Zorg dat je een bandenplaksetje bij je hebt. Die man op die bank mag dan een staatsgevaarlijke mensenrechtenactivist zijn die de volgende dag toch wordt opgehangen, ik wil wel dat je hem respecteert.’

Mariana veegt haar gezicht droog. Terwijl ze haar broek aantrekt: ‘Mij gaat het gewoon om de gezelligheid. Vanavond eten we met zijn allen. En zondag is het open dag, dan mag iedereen een vriendje of familielid meenemen om op te oefenen.’
Noud Nijssen

Foto Abrán del Tubo

Deze culturele reportage was eerder te lezen in de Volkskrant.

ONDERTUSSEN IN MANAGUAY: Voetbal

Het Managuayaanse elftal voor aanvang van Bolivia–Managuay, 1976

En dan gebeurt het: Mezza trekt een sprint vanaf de middellijn, neemt de bal aan van Liendo, Lázaro in zijn rug, draait knap weg, haalt de achterlijn, snijdt vervolgens naar binnen en dan, in het strafschopgebied – ai! – hakt Moreno met een kapmes zijn achillespees stuk. Mezza valt bloedend op de grond, Moreno moffelt het wapen weg in zijn broek terwijl hij naar een denkbeeldige vogel tuurt.

Het idee om klassieke voetbalwedstrijden na te spelen is in Managuay een schot in de roos gebleken. Sport is hier – zoals bovenstaande scène aantoont – doorgaans een bloederige aangelegenheid, en daar houden de Managuayanen van. Het stadion van FC Puta Madre zit op deze Día de los Clásicos dan ook stampvol. Hele gezinnen joelen mee met tien nagespeelde wedstrijdhelften. Lees verder “ONDERTUSSEN IN MANAGUAY: Voetbal”

Mr. Señor, de superheld uit Managuay

Mr. Señor

Wie gewend is aan superhelden als Spiderman (die tegen muren en plafonds kan opkruipen) en Captain Universe (die in tijden van crisis bezit kan nemen van een gastlichaam), vindt Mr. Señor uit Managuay waarschijnlijk een beetje… saai.

Wat Mr. Señor kan, is in Europa niet heel bijzonder, maar in Managuay levert het hem een onbetwiste superheldenstatus op. Zo beschikt Mr. Señor over abnormaal geachte krachten als niet afgeleid worden wanneer een meisje je passeert, zélf een kind uit een brandend flatgebouw redden in plaats van liegen dat je astma hebt en een oudere vrouw helpen met oversteken zonder haar na afloop om te duwen, van haar portemonnee te beroven en dan keihard weg te rennen.