Land van taco's, tango's en tanks
 |
| Een vis op de oever van het Blauwe Meer |
Het Blauwe Meer ligt midden in het grootste natuurreservaat van Managuay. Volgens de autoriteiten heeft het Managuayaanse centrum van de petrochemische industrie, dat er pal naast ligt, geen enkele negatieve invloed op het ecosysteem en worden alle lozingen – zowel van giftige stoffen als van de urine van de circa 16.000 arbeiders – strikt gereguleerd.
Dat is echter niet het geval.
Foto Conrado Blanco
 |
| De veroordeelde moordenaar Joran van der Sloot |
LIMA – Joran van der Sloot maakte gisteren bekend dat hij zijn vonnis – 28 jaar cel voor de moord op Stephany Flores – wil laten nietig verklaren. Zijn advocaat typeerde hem als ‘rustig en altijd positief ingesteld.’
Ook in de geschiedenis van Managuay zijn over psychopaten de opmerkelijkste dingen gezegd.
1779 – ‘Meneer Del Monte is kalm en een echt zonnetje in huis.’
De huishoudster van de Managuayaanse tiran Teófilo del Monte y Mas Lejos tegen de bankier die hem zojuist ‘enigszins geprikkeld’ had genoemd. De bankier lag op het moment van spreken met zijn hoofd tussen de knieën van de tiran geklemd, terwijl deze al neuriënd de Del Monte-stamboom sinds het jaar 1100 met een roestige sabel in ‘s mans schedel aan het kerven was.
1992 – ‘Dit doet hij normaal nooit.’
De advocaat van seriemoordenaar Álvaro ‘MasterChef’ Carronga, nadat deze zojuist tot 511 jaar cel was veroordeeld vanwege het verwerken van een kleuterklas in een boeuf bourguignon-schotel. Carronga zelf kon niet praten, want hij stond de rechter op te eten.
 |
| Mensen uit Bolivia (of Managuay, dat is hier niet duidelijk) |
Juan (16) tekent een grote J op het rotsblok. ‘Zo, deze plek is van mij.’ Hij is de enige niet: twee dagen voor de vrijmarkt hebben tientallen mensen zich een stuk van het rotsplateau toegeëigend met letters en lijnen. Een paar meter verder houdt een man op een stretcher zijn plekje bezet. Juan: ‘Boliviahaatdag. De mooiste dag van het jaar.’
Afgelopen zondag was het zover. Op Boliviahaatdag, een officiële vrije dag, geven de Managuayanen publiekelijk uiting aan hun ongenoegen over aartsvijand Bolivia, het buurland waar de poncho’s altijd net iets kleuriger zijn, de panfluiten net iets groter en de cocabladeren net iets voller van smaak.
De politiek doet volop mee. Er zijn anti-Boliviaanse wetten, zoals de Ponchowet (sinds 2012 geldt een poncho als wapen, zodat een Boliviaan die een Managuayaanse vrouw aanspreekt, opgepakt kan worden voor ‘pronken met naderende verkrachting’), maar ook openlijk anti-Boliviaanse volksvertegenwoordigers.
Het bekendste voorbeeld is Paco Tornado van de extreem-rechtse PPP (Partij voor Paco). Tornado verwierf internationale bekendheid met zijn propagandafilm Flauta, waarin hij teksten uit de Boliviaanse grondwet combineerde met beelden van een brandende panfluit. Volgens hem is Bolivia geen land, maar een ‘fascistische ideologie.’ In Nederland levert die uitspraak meestal een vergelijking met Geert Wilders op, maar dat is niet terecht. Immers, de PPP bezet slechts twee zetels in het parlement, waarvan één voor Tornado’s moeder, en naar de politieke ambities van moeder Wilders is het vooralsnog gissen.
Op het rotsplateau daalt de schemering neer. Juan sluit zich aan bij een groepje dat blijft overnachten. ‘Viva Managuay!’ proosten ze even later, staand bij een vuurkorf. Een verdwaalde lama komt zich warmen, panfluitmuzikanten zetten ‘El condor pasa’ in, de man op de stretcher wikkelt zich in een poncho. Het lijken potdikkie wel Bolivianen.
Roger Abrahams
Deze culturele reportage was eerder te lezen in de Volkskrant.
Foto Maurizio Costanzo/Flickr.com
Veel Nederlanders denken dat een toilet in Managuay een vieze, onhygiënische bedoening is, maar niets is minder waar. Ziehier een keurige wc van een keurige Managuayaanse familie ergens op het platteland. Het porselein is gepoetst, de spiegels hangen aan de muur en de pater familias heeft zijn beste t-shirt opgehangen waarmee gasten hun besmeurde edele delen kunnen afvegen.
 |
| Het beeld van Sint-Wesley in zijn geboorteplaats, Lázaro |
Sint-Wesley was de bijnaam van Wesley de Mañana Altivo (1922–1973), een rondreizende troubadour van de pampa’s van Zuid-Managuay. Diverse malen voorgedragen voor heiligverklaring door de paus, maar nooit geaccepteerd. Sint-Wesley is de beschermer van zuiplappen, hoeren, peukenrapers en lottobriefjesvervalsers – kortom: van iedereen die doet wat de zanger bij leven deed. In Managuay wordt hij vereerd als een god. Zijn enige standbeeld gebruikt men echter voornamelijk als hangplek om te roken en bier te drinken (foto).
 |
| Casa Abandono |
 |
| Toeschouwers, en bookmakers, verdringen zich om een glimp op te vangen van de schietpartij |
ROIPOIPÚ – De grote carnavalsoptocht van Roipoipú is maandagmiddag uitgelopen op een schietpartij met elf doden. De autoriteiten spreken van een bloedbad. ‘Eentje maar, dus dat is winst.’
Het conflict was het gevolg van een vete tussen twee carnavalsbendes. Los Puercos Olorosos (De Stinkende Varkens) stalen enkele weken geleden raaf Pepito, de mascotte van de rivaliserende groep El Cuervo Mojado (De Natte Raaf). De Raven bemachtigden maandag via steekpenningen een plek in de optocht direct achter de sambawagen van de Varkens, waarop de twee wagens begonnen met een aanhoudend versnellen, vertragen en botsen. Na ongeveer een uur haalde de leider van de Raven een uzi tevoorschijn en begon te vuren, waarop alle andere Raven, en de Varkens, hetzelfde deden.
De politie greep snel in. Ze doodde leden van beide bendes, beroofde de overlevenden en bracht hen daarna over naar het politiebureau. De regerend prins Carnaval, kolonel Gustavo II, noemde het voorval ‘slechts een incident’. Wel sprak hij zijn waardering uit voor de manier waarop El Cuervo Mojado het begrip ‘gaten in de optocht’ van een nieuwe dimensie voorzag.
Raaf Pepito is geschrokken, maar maakt het goed.
PICO DE LOS ANDES – Een skiverhuurder uit het Andesgebergte klaagt een groep Nederlandse toeristen aan bij het Internationale Hof van Justitie in Den Haag. De Nederlanders zouden zijn sneeuw hebben meegenomen.
 |
| Een spoorbrug in Bolivia |
MATAQUINTOS – De oproep van de extreem-rechtse politicus Paco Tornado om Bolivia uit Zuid-Amerika te zetten is ‘economische onzin’.
Dat zei de nieuwe president van De Managuayaansche Bank Felipe Krauthammer gisteren in een talkshow op het politieke tv-kanaal Corrupción 24. ‘Tornado is een valse profeet. Zuid-Amerika is een werelddeel waar alle economieën, financiële instellingen en markten zijn verbonden. Bolivia daaruit weghalen, zou heel veel kapot maken voor Bolivia, maar ook voor ons. Met name autowegen, bruggen en spoorlijnen.’
Tornado reageert op de beschuldiging dat hij een valse profeet zou zijn met: ‘Nietes.’
 |
| Manca-ruïne in de Andes |
Vanaf het rotsplateau wijst Tica in de verte. ‘Yanan Manca!’ Op onze wandelschoenen snellen we naar haar toe. Zien we dan eindelijk de legendarische hoofdstad van het Manca-volk? ‘Daar,’ zegt Tica. We knijpen met onze ogen. ‘De Grote Tempel. Achter de IKEA.’ Warempel: achter de in aanbouw zijnde vestiging van de Zweedse meubelgigant priemt een torentje uit. Een bouwvakker heeft Tica in de gaten gekregen. Hij grijpt in zijn kruis. ‘Hola guapa!’
De Manca’s zijn voor Managuay wat de Inca’s voor Peru zijn en de Azteken voor Mexico: een glorieus verleden. Op het toppunt van hun macht heersten zij over een groot deel van Zuid-Amerika. Toch zijn er ook verschillen. De Manca’s vonden bijvoorbeeld wél het alfabet uit, maar schoven het weer opzij omdat schrijven ‘voor homo’s’ zou zijn.
Liever besteedden ze hun tijd aan het hoogtepunt van hun beschaving: gruwelijk, maar hoogst origineel wapentuig. Neem de cuenca: een bom van palmbladeren, vol gloeiend hete bananenpap, die uiteenspatte bij een voltreffer. El cóndor loco was een dronken gevoerde gier die achter vijandelijke linies werd losgelaten en daar dood en verderf zaaide met golven van braaksel en gal. Denk ook aan de binnenzakchihuahua, een uitgehongerd hondje dat tijdens vredesonderhandelingen opeens richting de nek van de vijand werd gegooid.
Al deze inventiviteit voorkwam overigens niet dat de drie miljoen trotse Manca’s, kort na de komst van de Spanjaarden in 1504, bijna waren uitgeroeid door Europese ziektes als oorpijn, loopneus en jeuk.
‘Aan de kant, gringo!’ brult iemand vanuit zijn shovel, die zeshonderd jaar oude Manca-sculpturen op een hoop veegt. Yanan Manca wordt toegankelijk gemaakt voor toeristen, en daar horen behalve ruïnes ook een meubelboulevard, een goederenspoorlijn en een Manca-themapark bij. De wereldberoemde Grote Tempel blijft echter bereikbaar – links achter de hoofdpoort van Mancaland, naast de herentoiletten.
Noud Nijssen
Deze culturele reportage was eerder te lezen in de Volkskrant.
Foto Conrado Blanco