Managuay

Pilar Hipopótamo (r), verdacht van ‘socialistisch terrorisme’.

Het is een bijna perfecte reeks: generaal Puzzo die tot minister wordt benoemd, generaal Puzzo die de kerncentrale van Jerónimos opent, en generaal Puzzo die in negen vuilniszakken wordt afgeleverd bij het Managuayaanse ministerie van Justitie. De ontbrekende, voorlaatste foto is net een week weg voor restauratie, maar gelukkig laat de titel van de expositie weinig te raden over: Drive-by shootings op staatsbevel, 1964–1971.

Drive-by shootings is een poging van het Legermuseum in Cabúm om actiever het publiek op te zoeken. Als uithangbord van de militaire junta geniet het onder Managuayanen weinig populariteit, niet in het minst vanwege zijn officiële, ietwat pompeuze naam: Museo Glorioso del Ejército y sus Guerras Gloriosas para la Gloria Superior de la Patria Gloriosa, oftewel Glorieus Museum van het Leger en zijn Glorieuze Oorlogen ter Meerdere Glorie van het Glorieuze Vaderland. De meeste bezoekers zijn buitenlanders op de vlucht voor de Zuid-Amerikaanse hitte buiten.

Toch is Drive-by shootings een gouden greep. Welk ander museum leent zich zo goed voor een sinister onderwerp als dit? Zodra je door de hoofdpoort loopt, over de met kinderkopjes geplaveide weg (échte kinderkopjes, van de Kinderdagverblijvenrevolte van ’98), zie je zeven donkergrijze loodsen oprijzen uit een dorre vlakte. Binnen voeren de prenten van het militaire fotografenkorps je mee naar het hart van de Managuayaanse politieke cultuur.

De minister van Sport, generaal Hipopótamo? Toch vermoord door vier langsrazende motorrijders in 1966 en niet, zoals destijds werd beweerd, door zijn vierjarige ‘socialistische dochter’ Pilar. Francisco Gil, hoofd van het Olympisch Comité in 1971? Op de foto steekt hij lachend zijn hand op naar het opengedraaide raampje van een zwarte Volvo, kennelijk naar een goede bekende. Een fractie van een seconde later zullen 39 kogels hem doorzeven.

Voor wie deze zwartgalligheid te veel wordt, is er altijd nog de permanente expositie over geschiedenis en cultuur. Wist u dat de witte cirkel van de Managuayaanse vlag, waarin de gouden lama staat afgebeeld, een klodder spuug symboliseert? Ga eens snel kijken dan.
Noud Nijssen

Deze culturele reportage was eerder in een aangepaste versie te lezen in de Volkskrant.

Foto Lota del Horno

Kindertekening van Sint-Cerberus

Avond. De kachel zoemt, buiten bromt een lama. De zeven kinderen van Paco en Panchita slaken een gaap – en op dat moment knalt de deur open. ‘Vrolijk Sint-Cerberus!’ Een prikkende nevel vult de ruimte. Drie zwartgeverfde mannen stormen naar binnen en bekogelen met ontelbare harde brokken de kleintjes, die huilend en gillend het erf op stuiven. Dan sjokt een man met een rode mijter, rode poncho en een stok de kamer binnen. Oom Diego – want die is het – ploft neer in een fauteuil. ‘Zo. Nu eerst een tequila.’

De Managuayaanse Sinterklaas heet Sint-Cerberus en is een kindervriend op wie niet alle kleintjes zich verheugen. Met San Cerbero verkleden vaders en ooms zich als een christelijke heilige – of als diens hulpje Pedro el Negro – om hun kroost te verrassen. Aangezien het feest echter wordt gezien als een excuus om het collectief op een zuipen te zetten en de verrassing bestaat uit een wolk pepperspray en een spervuur van keiharde snoepjes (de cagarrutas), houdt menige Managuayaanse kleuter er een trauma aan over.

Vorig jaar werd in Mataquintos zelfs een opvanghuis geopend voor slachtoffertjes van de goedheiligman. De opening werd ontsierd door een menigte aangeschoten Sint-Cerberussen voor de ingang, die tientallen in brand gestoken kinderknuffels naar binnen probeerden te gooien en de Managuayaanse versie brulden van ‘Ach vaderlief, toe drink niet meer’.

Als alle kinderen weer rustig in bed liggen, schenken Paco en Panchita een borrel in. Ze bedanken oom Diego. Wat is eigenlijk de lol van het feest? Paco: ‘Degene die Sint-Cerberus speelt, heeft een goede tijd.’ Panchita lacht: ‘Maar die is dan ook dronken.’ Dus iedereen is opgelucht als Sint-Cerberus eind december weer vertrekt? ‘Jazeker,’ roept oom Diego vanuit zijn fauteuil. ‘Dan kunnen we die mormels tenminste weer zónder poespas de stuipen op het lijf jagen!’
Noud Nijssen

Foto Persbureau Managuay

Deze culturele reportage was eerder in afwijkende vorm te lezen in de Volkskrant.